Het belang van voorlezen voor alle leeftijden 

Martijn Dentant steekt in zijn artikel meteen van wal met een citaat van Tom Lanoye:

"Het belangrijkste is dat je in de lessen Nederlands dingen ontdekt. Dat je wordt meegenomen op een dolle tocht door de taal. Mijn leraar was een fantastische leraar, die zich van de verplichte leeslijst weinig aantrok. En hij las veel voor: héérlijk. Dat mogen ze van mij verplichten in het middelbaar onderwijs: een vast voorleesuur, bij voorkeur op vrijdagnamiddag. De leraar moet amper iets voorbereiden, en de leerlingen hoeven geen notities te nemen, want de leerstof wordt niet getoetst. Ze kunnen alleen maar luisteren en wegdromen, maar ze zullen er geweldig veel van opsteken." (Tom Lanoye in De Morgen, 1 oktober 2022)

Begrijpelijk dat de auteur dit citaat gebruikt als inzet, want het vat het hele artikel dat volgt mooi samen. Het is al een tijd geleden maar ook ik herinner mij mijn leerkracht Nederlands nog in de middelbare school, toen hij 'Marc groet 's morgens de dingen' van Paul van Ostaijen voordroeg, op een manier die destijds meer indruk op mij maakte dan het gedicht zelf. 

CRISIS IN LEESLAND en DE KRACHT VAN EEN STEM 

We worden ermee om de oren geslagen: 

'Het gaat niet goed met de leesvaardigheid van de Vlaamse en Nederlandse jongeren'

'Omdat er meer en meer zwakkere lezers zijn, schakelen we automatisch over naar minder en kortere teksten'

En net op die manier beland je volgens de auteur van dit artikel in een vicieuze cirkel van leesproblematiek. "We moeten net meer langere en rijkere teksten aanbieden en onze stem en het voorlezen is een perfect wapen in die strijd."

Voorlezen is een krachtig middel om de leesvaardigheid van jongeren te verbeteren. Input  is essentieel voor taalverwerving. Maar hoe vaak lezen we nog lange en complexe teksten voor in de klas? En hoe enthousiast zijn onze leerlingen om zelf te lezen?

Voorlezen is niet alleen goed voor de taalontwikkeling, maar ook voor de sociaal-emotionele ontwikkeling van jongeren. Het helpt hen om zich in te leven in andere personen en situaties, om hun woordenschat en wereldkennis te vergroten en om hun fantasie en creativiteit te prikkelen. Bovendien is voorlezen gewoon leuk en ontspannend. Het is een moment van rust en verbinding in een drukke en hectische wereld.

 

Wellicht daarom pleit Tom Lanoye in zijn citaat voor een verplicht voorleesuur op vrijdagnamiddag. Ik kan mij perfect inbeelden dat leerlingen eerder zullen uitkijken naar een luisteruurtje net voor het weekend, dan een of andere puur theoretische les. 

De stem van de leerkracht tijdens een les is een krachtig didactisch wapen, en misschien wordt net die stem wel te weinig ingezet als het om lezen of voorlezen gaat!

NIEUW LESMATERIAAL 

Martijn Dentant eindigt zijn artikel met handige tips rond voorleesmateriaal voor leerkrachten Nederlands. 

Zo heeft de Koninklijke Academie voor Nederlandse Taal en Letteren bijvoorbeeld leermiddelen ontwikkeld voor vijf klassiekers uit de literaire canon. Deze tools helpen je om samen met je leerlingen op een zinvolle en relevante manier in een tijdloze tekst te duiken. 

Je kan bv. kiezen uit:

- Titaantjes: een twintigste-eeuws verhaal van Nescio over een groepje idealistische jongeren die dromen van een groots en meeslepend leven, maar uiteindelijk allemaal in de burgerlijkheid vervallen.
- Reynaert de vos: een middeleeuws dierenepos over de sluwe vos Reynaert, die met zijn listen en leugens alle andere dieren te grazen neemt.

Het leermateriaal bestaat uit een pdf die je kan downloaden, met daarin:

- Een volledige tekst (een 'hapklare' versie om in enkele sessies volledig voor te lezen);

- Suggesties om met de leerlingen goede gesprekken aan te knopen over hun ervaringen en meningen bij het verhaal;

- Mogelijkheden om via creatief schrijven of andere muzische vormen zelf aan de slag te gaan.

Het leermateriaal is dankzij de open manier van werken, geschikt voor alle finaliteiten. Je kan het aanbod aanpassen aan het niveau en de interesses van je leerlingen.

Zo geef je je leerlingen op een toegankelijke manier de kans om kennis te maken met meesterwerken uit de Nederlandstalige literatuur.

Wat kan je daar nog aan toevoegen

Als veelvuldig gebruikt 'levend luisterboek' voor eigen gezin, kan ik alleen maar zeggen dat voorlezen bovenal een band schept tussen de lezer en de luisteraar. Dat is niet alleen zo binnen de huiselijke sfeer, maar evenzeer op school. Niet alleen kleine kinderen genieten ervan, ook grote(re) mensexemplaren kan je zien wegdromen bij een goed verteld verhaal. Toen Riadh Bahri een tijdje geleden tijdens een lezing zijn boek, Uit de kast in de kast voorstelde, heb ik mij althans geen seconde verveeld.

Wil je meer weten? Bezoek dan even www.literairecanonindeklas.be en ontdek het zelf!

Bronnenlijst:

Steven. (2023, November 19). Welkom bij Fons! Welkom Bij Fons! https://tijdschriftfons.be/

Fons - alle nummers. (n.d.). Dropbox. https://www.dropbox.com/sh/1injy8bjnd9g3fk/AADBFmXNNS-7Rw4q0JuvPiPma?dl=0&preview=Fons+19.pdf

Literaire canon in de klas | Literaire canon in de klas. (z.d.). Literaire Canon in De Klas. https://literairecanonindeklas.be./