Cultuurportfolio Nederlands

    De Oekraïense graanschuur: een eeuwenoude metafoor met moderne urgentie De oorlog in Oekraïne heeft meer in beweging gebracht dan geopolitieke verhoudingen alleen. Het artikel 'De Oekraïense graanschuur' van Nicoline van der Sijs en Frank Dam, verschenen in Onze Taal (2022), werpt een licht op de historische en taalkundige oorsprong van de uitdrukking 'graanschuur van Europa'. Wat ooit begon als een metafoor voor vruchtbare landbouwgebieden, werd sinds het begin van de oorlog pijnlijk actueel door het wereldwijde belang van Oekraïens graan. De oorsprong: Sicilië als graanschuur De term graanschuur dook voor het eerst op bij de Romeinen, die Sicilië aanduidden als de voedselvoorraad van het rijk. Doorheen de eeuwen werd de metafoor overgedragen naar andere regio’s: van Sicilië naar Curaçao, Ierland en uiteindelijk Oekraïne. Dit kwam door de uitzonderlijke vruchtbaarheid van de Oekraïense bodem, bekend als tsjernozjom . Een moderne twist: van rijkdom naar risico Het...

  De opkomst van hyperdialect in Brabant: taalverandering en identiteit Dialecten in Nederland staan onder druk, met name bij de jongere generatie die steeds vaker het standaard Nederlands hanteert.  Toch gebeurt er in Nederlands Brabant iets bijzonders: een nieuwe, uitvergrote vorm van dialect, ook wel hyperdialect genoemd, wint aan populariteit. In een recente podcast vertelt taalkundige Kristel Doreleijers over haar onderzoek naar dit verschijnsel, waarin jongerentaal en dialect op unieke wijze samenkomen. Wat is hyperdialect? Hyperdialect, of 'super Brabants,' zoals het in de podcast wordt genoemd, is een vorm van dialect waarin regionale kenmerken worden uitvergroot en zelfs overdreven. Doreleijers beschrijft hoe jongeren in Brabant bijvoorbeeld extra accenten leggen in het gebruik van dialectische klanken en grammatica, zoals het toevoegen van dialectuitgangen aan zelfstandige naamwoorden. Zo wordt "de boerderij" in het hyperdialect "dun boerderij," w...

Liefde voor taal  In zijn artikel wijst Michiel Wils op een dringend probleem binnen het taalonderwijs: de nadruk op puur functionele taalvaardigheden ten koste van de passie voor de taal zelf. Wils betoogde dat het lesprogramma met zijn vage leerdoelen en gebrek aan literaire aandacht heeft geleid tot een situatie waarin studenten niet langer genieten van lezen en hun culturele en taalkundige bagage verwaarlozen.  Waar knelt het schoentje? De grootste uitdaging zit hem in het vinden van de juiste balans tussen vaardigheden en kennis binnen het onderwijs van taalvakken. Er is een opvallende overgang naar een praktischere benadering, waarbij de focus ligt op communicatie en de interpretatie van tekst door leerlingen; echter lijkt de diepte en culturele diversiteit van taal naar de achtergrond te zijn verdwenen.  Wils benadrukt het belang van kennisoverdracht en culturele bagage als essentiële elementen voor het cultiveren van liefde voor taal. Hij benadrukt ook de waarde v...

 Waarom ik de commotie rond het dragen van een hoofddoek niet begrijp De heisa rond het dragen van een hoofddoek in het onderwijs....Waarom zou een kledingstuk, dat voor velen een uiting van hun identiteit en geloof is, zo’n groot probleem moeten zijn? In een samenleving die diversiteit en inclusie hoog in het vaandel draagt, zou het dragen van een hoofddoek moeten worden gezien als een recht, niet als een discussiepunt. Het dragen van een hoofddoek is voor veel mensen een essentieel onderdeel van hun culturele en religieuze identiteit. Door dit te verbieden of te problematiseren, creëren we onnodige verdeeldheid en discriminatie. Het is belangrijk dat we de vrijheid van religieuze expressie respecteren en erkennen dat het dragen van een hoofddoek niemand schaadt. !!HET IS EEN HOOFDDEKSEL!! Ik ben zelf een fervent 'pettendrager', al van in mijn vroege jeugdjaren droeg ik in mijn vrije tijd steeds een pet en die gewoonte is gebleven. Voor mij is dat dus waarschijnli...

Op 28 maart 2024 publiceerde de Commissie van Wijzen een rapport met aanbevelingen om het lerarentekort en de werkdruk in het onderwijs aan te pakken.  Een van de meest opvallende voorstellen is de invoering van een 38-urige werkweek voor leerkrachten. Dit voorstel heeft geleid tot een levendig debat en sterke reacties vanuit de onderwijssector.   De voorstellen van de Commissie van Wijzen De Commissie van Wijzen, een groep experts samengesteld door de overheid, heeft een uitgebreid rapport opgesteld met maar liefst 70 aanbevelingen. Deze aanbevelingen zijn bedoeld om structurele problemen in het onderwijs op te lossen, zoals het lerarentekort en de toenemende werkdruk. De kern van hun voorstel is de introductie van een 38-urige werkweek voor leerkrachten, wat inhoudt dat alle werkgerelateerde taken binnen deze tijd moeten worden uitgevoerd.   Reacties uit de onderwijssector   We hebben allemaal gezien dat de voorstellen gemengde reacties hebben opgeroepen binnen de ...

Is iedereen voldoende geïnformeerd, en vooral, zijn die nieuwe 16-jarige stemmers voldoende op de hoogte?   Nee, dat zijn ze niet. Ik wil mijn kinderen er weer niet bijhalen maar ik krijg hier toch wel wat van die nieuwe stemmers over de vloer en ik heb er ondertussen een nieuwsgierige gewoonte van gemaakt om te polsen hoe en vooral, op basis van welke motieven, zij binnenkort gaan stemmen. En tot nu toe staat het antwoord "I dunno" (om het in ' jongerenslang ' uit te drukken) nog steeds met grote voorsprong op de eerste plaats.       Waarom niet aan bod gekomen?  Je zou denken dat dit thema volop aan bod zou gekomen zijn in scholen voor deze nieuwe generatie stemmers maar niets is minder waar. Wederom kan ik alleen maar spreken uit eigen ervaring, wel, uit ervaring van de 16-jarige vrienden van mijn zoon die hier wel eens op bezoek komen. En blijkbaar hebben zij allemaal, met verschillende  middelbare scholen en richtingen als achtergrond, nul komma n...

 Maar over geuren en kleuren kan je niet ' discussieuren ' ( Hilarisch vond mijn pa zichzelf wanneer hij maar al te vaak deze uitspraak deed ) En die drang naar het maken van woordmopjes, waar vandaag de dag naar verwezen wordt als 'dad-jokes' als ik het goed heb, heb ik zeker van hem meegekregen. Maar even terug naar dat schaap en iets ruimer, de restauratie van het Lam Gods waar momenteel zoveel commotie rond is. Waarschijnlijk kan niet iedereen het artikel zonder abonnement op GVA volledig lezen dus zal ik hier zo goed als mogelijk de essentie maar vooral ook een paar van de mooie foto's in deze blogpost verwerken. In het online artikel zijn deze illustraties interactief en kan je met een slider-balk dus over, onder andere dat lam, schuiven, om zo een instant vergelijk te kunnen maken tussen het origineel en de gerestaureerde versie.  Maar was het origineel wel hét origineel van Jan Van Eyck? Blijkbaar zat Hubert Van Eyck er ook voor iets tussen? Ik citeer even u...

Eva uit Mortsel laat kinderen lezen en werken rond dementie:  “Kinderen merken ook dat mensen met dementie anders reageren dan vroeger”   Kinderen en dementie: Een delicate balans Dementie is een complexe ziekte die in de eerste plaats volwassenen treft, maar ook een diepe impact kan hebben op kinderen. Het is belangrijk om kinderen te informeren en hen te helpen omgaan met deze ziekte, vooral als een geliefde getroffen is. In dit blogbericht bespreek ik het inspirerende werk van Eva Van der Linden, een auteur uit Mortsel, die kinderen helpt begrijpen wat dementie is door middel van haar boeken. Eva Van der Linden heeft al acht boeken geschreven, waarvan haar recentste werk ‘Waarom Greet zoveel vergeet’ gaat over dementie. Ze richt zich op kinderen als leespubliek en haalt inspiratie uit haar 17-jarige carrière in een woonzorgcentrum in Borgerhout. Haar boek is bedoeld om kinderen op een laagdrempelige manier te helpen begrijpen wat dementie is en hoe ze ermee om kunnen gaan. ...