Cultuurportfolio Nederlands

  De Schrijfwijzen Mayonaise   Elsschot

    De Oekraïense graanschuur: een eeuwenoude metafoor met moderne urgentie De oorlog in Oekraïne heeft meer in beweging gebracht dan geopolitieke verhoudingen alleen. Het artikel 'De Oekraïense graanschuur' van Nicoline van der Sijs en Frank Dam, verschenen in Onze Taal (2022), werpt een licht op de historische en taalkundige oorsprong van de uitdrukking 'graanschuur van Europa'. Wat ooit begon als een metafoor voor vruchtbare landbouwgebieden, werd sinds het begin van de oorlog pijnlijk actueel door het wereldwijde belang van Oekraïens graan. De oorsprong: Sicilië als graanschuur De term graanschuur dook voor het eerst op bij de Romeinen, die Sicilië aanduidden als de voedselvoorraad van het rijk. Doorheen de eeuwen werd de metafoor overgedragen naar andere regio’s: van Sicilië naar Curaçao, Ierland en uiteindelijk Oekraïne. Dit kwam door de uitzonderlijke vruchtbaarheid van de Oekraïense bodem, bekend als tsjernozjom . Een moderne twist: van rijkdom naar risico Het...

  Laureatenvoorstelling Woord  Op zaterdag 28 september 2024 vond in de Zwartzusterkapel in Lier de laureatenvoorstelling Woordkunst-Drama plaats, een jaarlijkse traditie van de Podiumacademie Lier. Dit jaar stonden vier laureaten centraal, met krachtige en actuele onderwerpen die werden gebracht door verschillende jonge talenten, waaronder ons aller bekende, Evi Verellen. Een gemiste start De avond begon met een werk van twee meisjes, maar jammer genoeg viel dit eerste stuk voor mij grotendeels in het water. Het verstaan was moeilijk en laat dat nu net zeer belangrijk bij een woordvoordracht.Daardoor ging voor mij dus veel van de betekenis verloren. Hoewel de inzet en het enthousiasme van de performers voelbaar waren, kon ik als kijker en luisteraar de boodschap niet volledig vatten. Daarom laat ik dit stuk dan verder ook buiten beschouwing in mijn bespreking. Evi Verellen: Alle meisjes aan de macht Het tweede werk, gebracht door Evi Verellen, wist wel meteen indruk te maken....

Het geheugenboek Af en toe vind je een boek dat niet alleen indruk op je maakt, maar je ook aan het denken zet over het leven zelf. Het geheugenboek  van Lara Avery is zo'n boek dat deze impact heeft. Het vertelt het aangrijpende verhaal van Sammie McCoy, een ambitieus meisje geconfronteerd met een zeldzame, dodelijke aandoening. Wat dit boek zo bijzonder maakt, is hoe Sammie haar avontuur documenteert door middel van een 'geheugenboek', met als doel herinneringen en dromerige gedachten te bewaren wanneer haar geheugen begint te falen Een unieke stem die raakt De grootste troef van Avery ligt in het authentieke en ongefilterde perspectief van Sammie. Het gebruik van de dagboekvorm zorgt voor een intieme leeservaring waarbij de lezer wordt ondergedompeld in Sammies gedachten, humor en angsten. Sammies verhaaltoon balanceert scherpte en hoop, wat haar verhaal toegankelijk en hartverscheurend maakt. Dit directe perspectief maakt Sammies strijd met haar ziekte niet alleen pijnl...

  Op 14 november 2024 woonde ik het onderwijscafé 'Generatieve AI in het onderwijs' bij in Thomas More Vorselaar. Met Barend Last als spreker werd een boeiende mix van praktische tips en kritische reflectie, maar ook, met vaak een humoristische insteek, inspirerende ideeën aangeboden. De sessie was gericht op leerkrachten, studenten in het hoger onderwijs en onderwijsprofessionals, met als doel het bewust en verantwoord inzetten van AI in de klas. Kansen en uitdagingen Het programma startte met een introductie waarin Barend Last de kansen  en  uitdagingen van AI belichtte. Hij benadrukte hoe tools zoals ChatGPT kunnen bijdragen aan differentiatie in de klas en het ontwikkelen van kritische denkvaardigheden bij leerlingen. Last presenteerde voorbeelden uit zijn boek Chatten met Napoleon , zoals hoe leerlingen kunnen leren om feitelijke onjuistheden in AI-gegenereerde teksten te herkennen. Hij moedigde docenten aan om AI als een aanvulling te zien op hun werk in plaats ...

De Laatste Kans:  een intieme theaterervaring vol hilariteit Onlangs had ik het genoegen om de komedie De Laatste Kans bij te wonen, uitgevoerd door het Heists Kamertoneel. Deze voorstelling, geschreven door Jeroen Maes en geregisseerd door Leo De Vos, vond plaats in het knusse theater aan de Kattestraat 1 in Heist-op-den-Berg. Met slechts 84 zitplaatsen bood de zaal een ongeëvenaarde intimiteit, waardoor het publiek zich letterlijk midden in het decor bevond. Alsof je een gigantische TV pal voor je neus hebt We zaten op de eerste rij, zo dicht bij het podium dat mijn voeten bijna deel  uitmaakten van het decor. Deze nabijheid zorgde voor een unieke ervaring; de acteurs speelden op armlengte afstand, wat de emoties en komische momenten des te intenser maakte. De interactie tussen publiek en spelers werd hierdoor versterkt, wat leidde tot spontane lachsalvo's en een gevoel van betrokkenheid bij het verhaal. Moest je dit theater ooit bezoeken, probeer stoelen op die eerste rij t...

Ik zet al vast even recht dat je je niet puur mag baseren op deze oude cover van de originele Engelse versie van dit boek. Goldwing won niet de Nobelprijs voor specifiek dit boek, maar ontving in 1983 wel de Nobelprijs voor Literatuur. De prijs werd toegekend voor zijn hele oeuvre, maar Lord of the Flies was zeker een van zijn meest invloedrijke werken die bijdroegen aan de erkenning. Dit boek greep me onmiddellijk bij de keel Lord of the Flies oftewel Heer van de vliegen,  geschreven door William Golding, is een van die boeken die generaties lang een diepe indruk achterlaten. Het verhaal over een groep jongens die op een onbewoond eiland terechtkomen en daar hun beschaving verliezen, is veel meer dan een avonturenverhaal.  Het is een allegorie over de menselijke natuur, een onderzoek naar de dunne scheidslijn tussen beschaving en barbarij. Golding ontving in 1983 de Nobelprijs voor Literatuur voor zijn volledige oeuvre, en Lord of the Flies was ongetwijfeld een belangri...

MAUS: een graphic novel die de geschiedenis op een levendige manier presenteert Wanneer we het hebben over graphic novels die geschiedenis en emotie samenbrengen op een indringende manier, is Maus van Art Spiegelman schoolvoorbeeld. Maus is meer dan alleen een 'stripboek'; het is een diepgaande verkenning van een van de meest duistere hoofdstukken uit de geschiedenis, namelijk de Holocaust. Door zijn unieke stijl en verteltechniek weet Spiegelman op briljante wijze een verhaal te vertellen dat persoonlijk, pakkend en menselijk is. Een originele vertelstructuur Maus trekt meteen de aandacht met zijn toch wel unieke visuele stijl en de manier waarop het verhaal verteld wordt.   Art Spiegelman gebruikt een antropomorfe aanpak, waarbij verschillende bevolkingsgroepen worden afgebeeld als dieren: joden als muizen, Duitsers als katten, en Polen als varkens. Deze keuze lijkt op het eerste gezicht eenvoudig, maar het voegt wel degelijk een extra laag betekenis toe aan het verhaal...

  De opkomst van hyperdialect in Brabant: taalverandering en identiteit Dialecten in Nederland staan onder druk, met name bij de jongere generatie die steeds vaker het standaard Nederlands hanteert.  Toch gebeurt er in Nederlands Brabant iets bijzonders: een nieuwe, uitvergrote vorm van dialect, ook wel hyperdialect genoemd, wint aan populariteit. In een recente podcast vertelt taalkundige Kristel Doreleijers over haar onderzoek naar dit verschijnsel, waarin jongerentaal en dialect op unieke wijze samenkomen. Wat is hyperdialect? Hyperdialect, of 'super Brabants,' zoals het in de podcast wordt genoemd, is een vorm van dialect waarin regionale kenmerken worden uitvergroot en zelfs overdreven. Doreleijers beschrijft hoe jongeren in Brabant bijvoorbeeld extra accenten leggen in het gebruik van dialectische klanken en grammatica, zoals het toevoegen van dialectuitgangen aan zelfstandige naamwoorden. Zo wordt "de boerderij" in het hyperdialect "dun boerderij," w...