Eén leerling al zes keer buitengezet

Als het klaslokaal verandert in een crisiskamer

Er is iets aan het schuiven in het onderwijs. Niet alleen bij het CLB, bij de minister of op de perstribunes van De Standaard, maar ook — en vooral — in onze klaslokalen. Wat ooit een plek van leren was, wordt voor steeds meer leerkrachten een soort crisiskamer. En nee, dat is niet dramatisch gesteld. Lees maar het artikel met die veelzeggende titel: “Eén leerling al zes keer buitengezet”. Zes keer. Dat is geen incident meer. Dat is een systeem dat vastgelopen is.

Gedrag als breekpunt

Het artikel toont pijnlijk helder hoe scholen vandaag aan hun limiet zitten. Leerlingen met extreem gedrag — woede-uitbarstingen, verslaving, afglijdende thuissituaties — zetten niet alleen het lesverloop op pauze, maar ook het hele systeem onder druk. En wat doe je als er geen plaats meer is in de jeugdzorg, als ouders niet bereikbaar zijn, en als zelfs de politie de leerling maar gewoon weer voor de schoolpoort dumpt?

Ik weet het niet. En blijkbaar weten de scholen het ook niet meer. Ze sturen brieven, roepen om hulp, maar botsen op wachtlijsten, een vastgelopen hulpverlening en een gebrek aan structurele ondersteuning. Het resultaat? Machteloosheid. Bij de leerkracht, bij de directie, bij de leerling zelf.

Elke uitsluiting is een verlies

Begrijp me niet verkeerd: leerlingen met problematisch gedrag zomaar in de klas laten zitten, is geen optie. Je moet als leerkracht grenzen kunnen stellen. Maar uitsluiten is ook geen wondermiddel. Zoals een directeur in het artikel zegt: “Soms kunnen we over een half jaar iemand met een diploma afleveren, maar nu moeten we hem buitenzetten.” Dat wringt. Want elke definitieve uitsluiting is een verlies. Voor de leerling én voor de samenleving.

Wat mij vooral raakt, is hoe vaak het gaat om kwetsbare jongeren. Jongeren die al op meerdere scholen zijn buitengezet, die dealen, die verdwijnen, die letterlijk hun eigen lip kapotbijten door drugs. Dit zijn geen kwajongensstreken. Dit zijn noodsignalen. En die moeten opgevangen worden, niet weggeduwd tot niemand nog weet waar de leerling eigenlijk is.

Preventie is geen luxe

Wat hebben scholen nodig? Boven alles: ondersteuning. Geen slogans, geen pleisters, maar mensen. Expertise. Tijd. Plaatsen in de crisisopvang. Preventie die begint vóór het escaleert. Want het huidige systeem laat scholen kiezen tussen twee kwaden: ofwel laten we de hele klas lijden onder één leerling, ofwel geven we die leerling op. En beide opties zijn onmenselijk.

Kinderpsychiater Eva Kestens slaat de nagel op de kop: het gedrag is vaak te complex, de problemen te zwaar, en dus grijpen we naar schorsing. Maar die schorsing is geen oplossing. Ze is een uitgestelde crisis.

Tijd om de ruggen te rechten

Als we dit blijven negeren, verliezen we niet alleen leerkrachten aan burn-outs en frustratie — we verliezen jongeren aan de straat, aan verslaving, aan de schaduw. En dan heeft niemand gewonnen. Leerkrachten, directies, CLB’s, psychiaters: ze trekken allemaal aan de alarmbel. Misschien wordt het tijd dat iemand écht luistert.

Wie redt wie?

Onderwijs is geen wonderfabriek. We kunnen veel, maar we kunnen niet alles. Zeker niet als we structureel onderbemand zijn. Als er één leerling is die zes keer buitengezet werd, moeten we ons niet afvragen wat er mis is met die leerling, maar wat er mis is met het systeem dat hem telkens opnieuw loslaat.

De vraag is dus niet: “Wat moeten scholen doen?”
De vraag is: “Wat gaan wij als samenleving eindelijk eens doen om hen te helpen?”

Maenhout, K. (2025, January 16). “Eén leerling al zes keer buitengezet”: scholen ten einde raad door extreem moeilijke leerlingen. De Standaard. https://www.standaard.be/cnt/dmf20250115_97206732 

Link naar het volledige artikel: “Eén leerling al zes keer buitengezet”_ scholen ten einde raad door extreem moeilijke leerlingen _ De Standaard.pdf