‘Het is gebeurd’: haalt Algemeen Nederlands de finale?
De slimste taal van Vlaanderen:
een pleidooi voor nuance tussen AN en dialect
Stel je voor
Je voelt het meteen: dit is meer dan taalhumor. Dit is een scherpe, creatieve clash tussen standaardtaal en het levende, ademende dialect. Algemeen Nederlands, de brave leerling van de klas, doet verwoede pogingen om de orde te bewaren, terwijl Antwerps en West-Vlaams de boel vrolijk onderuithalen met gezever, gezwets en charisma.
Wat De Smet hier doet, is geniaal in zijn eenvoud: ze geeft taal een gezicht. En tegelijk een gewetensvraag mee. Want ja, Algemeen Nederlands is verstaanbaar, stabiel en nodig. Maar raakt het ons nog? En belangrijker: herkennen jongeren zich er nog in?
Een gesprek dat leeft
Als toekomstige leraar Nederlands (en Engels), weet ik één ding zeker: dit is een gesprek dat leeft. Leerlingen spreken geen Standaardnederlands op de speelplaats. Ze typen in tussentaal, ze vloeken in dialect en ze vertellen hun verhalen in een mix van regio, TikTok en Spotify. En dan is de vraag: hoe gaan wij daar als taalleerkracht mee om? Blijven we preken over correctheid tot de klas in slaap valt, of zoeken we de brug tussen norm en realiteit?
👇❌
De column doet dat laatste. En het is verfrissend. Geen neerbuigend vingertje, maar een spel waarin elke taalvariant bestaansrecht krijgt. Ja, Algemeen Nederlands blijft nodig – zeker in sollicitatiebrieven en examens – maar laten we niet doen alsof de rest ruis is. Dialect en tussentaal zijn net zo goed deel van onze taalidentiteit. Misschien iets minder 'correct', maar o zo levend.
De finale van 'De Slimste Taal van Vlaanderen'? Die wint niemand echt. Maar de winst zit hem in het gesprek zelf. In het besef dat taal nooit stilstaat, en dat een taalleerkracht die dat durft te omarmen, meer bereikt dan duizend grammaticale regeltjes op een rij.
Bron: TijdschriftOverTaal. (2025, february 26). [Column] “Het is gebeurd”: haalt Algemeen Nederlands de finale? - Tijdschrift Over taal. Tijdschrift Over Taal. https://overtaal.be/2025/02/algemeen-nederlands-antwerps-west-vlaams-column/
Dag David!
BeantwoordenVerwijderenOok jij kan er niet onderuit: ik kom nog eens een bezoekje brengen aan je blog. Natuurlijk herkende ik meteen de iconische woorden van Erik Van Looy: “’t Is gebeurd!” in combinatie met AN, dus moest ik wel een kijkje nemen naar wat je hierover te zeggen (of schrijven) had.
Debatten over Algemeen (Beschaafd) Nederlands in het onderwijs spreken mij enorm hard aan. Ik maak namelijk deel uit van die 'jongeren' die geen Standaardtaal hanteerden op de speelplaats. Met vrienden of online spreek ik alles behalve Algemeen Nederlands. Kán ik het dan wel nog hanteren? Ik krijg soms opmerkingen over mijn 'schone taal', dus ik denk dat ik mag uitgaan van welles.
Ik was het ook meteen eens met jou i.v.m. de aanpak rond verschillende soorten taal. Ik vind het net een verrijking wanneer je als taalgebruiker ook in staat bent om meerdere varianten van taal te hanteren. Deze hebben namelijk niet hetzelfde doeleind. Dialect spreek je misschien onder familie, maar niet in de klas. Standaardtaal spreek je in de klas, maar misschien niet onder familie. Beide zijn nuttig en de kennis van het ene verziekt niet de kennis van het andere.
Toch hoor ik mijn moeder soms klagen dat ik 'schoner' moet spreken. Jij zei laatst hoe je dialect steeds meer bent beginnen appreciëren, wel: idem hier. Alleen, zo denkt niet iedereen er dus over. Mijn moeder, een trotse Schotenaar opgegroeid in Sint-Job-in-'t-Goor aan de kanten van 'Den Antwaerp', kijkt neer op dialect. Dat vind ik jammer, want in mijn hoofd staan al deze varianten, net zoals bij jou, naast elkaar geplaatst op vlak van waarde. Je hebt, in mijn ogen, kennis nodig van zowel Standaardtaal, dialect, als tussentaal om in zo veel mogelijk situaties te kunnen functioneren als Nederlandstalige burger.
Ach, laten wij alvast dat beeld koesteren en promoten. We zullen zien of onze toekomstige leerlingen er ook zo over denken!
Groetjes,
Joren
Dag David
BeantwoordenVerwijderenToen ik door jouw blog aan het scrollen was, kwam ik plots deze post tegen. Ik herkende hem meteen. Ik heb namelijk ook een blog geschreven over deze column.
Ik vind het zeer fijn om jouw gedachten over dit onderwerp te kunnen lezen. Op deze manier krijg ik inzicht in aspecten die ik misschien over het hoofd heb gezien. Het was echt een hele goede column. Ik kon mijn lach niet inhouden.
Ik heb misschien een iets andere mening, maar ik kan niet zeggen dat ik het niet eens ben met jou. Het is een gesprek dat leeft en elke variëteit heeft zijn eigen schoonheden.
Groetjes Eline